วิศวกรและสถาปนิก สองวิชาชีพที่จะมีเคลื่อนย้ายเสรีเมื่อเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในเดือนธันวาคม ๒๕๕๘ ได้มีการทำข้อตกลงคุณสมบัติวิชาชีพ (MRA) ร่วมกันภายในกลุ่มประเทศสมาชิกอาเซียนแล้ว หลายภาคส่วนเห็นพ้องกันว่าวิชาชีพทั้งสองมีทั้งจุดแข็งและจุดอ่อนที่ต้องปรับปรุงเพื่อเตรียมรับมือการเข้ามาของคนจากประเทศรอบข้าง

น.ส. บรรจงจิตต์ อังศุสิงห์ ผู้อำนวยการสำนักการค้าบริการและการลงทุน กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ วิเคราะห์ว่า มี ๒ ประเด็นหลักคือการเปลี่ยนแปลงของธุรกิจวิศวกร และความเปลี่ยนแปลงของแรงงานวิชาชีพวิศวกร ซึ่งในประเด็นหลังยังมีปัญหาอยู่ ๓ เรื่องคือ วิศวกรขาดความสามารถด้านภาษาพูดการสื่อสารให้เข้าใจ ขาดแรงจูงใจไปทำงานในต่างประเทศ และ ขาดความรู้เกี่ยวกับกฎหมายและกฎระเบียบในแต่ละประเทศ

ปัจจุบันอาเซียนมีวิศวกรไม่ถึงร้อยละ ๐.๒๕ ของประชากรอาเซียนทั้งหมด ประเทศที่มีมากที่สุดคือสิงคโปร์ ร้อยละ ๒.๑ ของประชากร ทั้งประเทศ เมื่อเทียบในแง่จำนวนประเทศเวียดนามมีวิศวกรสูงสุด ๘๐๐,๐๐๐ คน รองลงมาคืออินโดนีเซีย และไทย

นายพิสิฐ พุฒิไพโรจน์ นายกสมาคมวิศวกรที่ปรึกษาแห่งประเทศไทย เห็นว่าในแวดวงวิศวกรในเออีซี สิงคโปร์และมาเลเซียมีข้อได้เปรียบที่ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐในเรื่องเงินทุน มาตรการทางภาษี และมาตรการทางการเงิน ในขณะที่ประเทศไทยยังไม่มีการช่วยเหลือที่ชัดเจน

นายพิสิฐมองว่าการเป็นวิศวกรที่ปรึกษา การออกไปทำงานต่างประเทศแบบไปเดี่ยว ง่ายกว่าไปกลุ่มเพราะมีเพียงใบอนุญาตก็สามารถไปได้ แต่ถ้าเป็นนิติบุคคลจะต้องมีมาตรฐานอื่น ๆ ที่เป็นสากลอย่างครบถ้วน เช่นมาตรฐาน ISO และต้องมีพันธมิตรที่เป็นคนท้องถิ่นในประเทศนั้น ๆ ขณะที่สถาปนิกจะมีความชัดเจนกว่าเพราะมีสภาสถาปนิกอาเซียนคอยรองรับและกำหนดคุณสมบัติผู้ประกอบวิชาชีพสถาปนิกข้ามชาติ เมื่อมีคุณสมบัติตามกำหนดแล้วสามารถไปสมัครขึ้นทะเบียนเป็นสถาปนิกอาเซียนได้ จากนั้นไปสมัครกับสภาสถาปนิกของประเทศอาเซียนอื่น ๆ เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นสถาปนิกต่างด้าวในประเทศปลายทาง จากข้อมูลปี ๒๕๕๕ จำนวนสมาชิกสถาปนิกไทย มี ๑๗,๐๐๐ แบ่งตามใบอนุญาต ๓ แบบ คือ แบบสามัญ ๑,๘๕๗ คน แบบภาคี ๑๔,๑๐๐ คน และแบบวุฒิ ๕๖๐ คน ขณะที่ต่างประเทศมีใบประกอบวิชาชีพเพียงแบบเดียวคือแบบสามัญ