เครื่องพิมพ์ 3 มิติ : เปิดโลกกว้างให้คนพิการ
โดย...Progress Thailand (www.progressTH.org)
เรื่องความเท่าเทียมและเสมอภาคในสังคม เป็นหนึ่งประเด็นหนึ่งที่ Progress Thailand ให้ความสำคัญและต้องการผลักดันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะเรื่องการเข้าถึงบริการสาธารณะของผู้พิการ เช่น เรื่องการผลักดันให้มีการติดลิฟต์ที่สถานีรถไฟฟ้า BTS และ MRT ที่ทุกวันนี้มีรถไฟฟ้ามาเกือบ 20 ปี แต่คนพิการที่ใช้รถเข็นแทบไม่สามารถใช้ได้ เพราะไม่มีลิฟต์ให้ขึ้นลง
อย่างไรก็ตามแม้ว่า ศาลปกครองสูงสุดจะมีคำสั่งให้ กทม.และ เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ติดตั้งลิฟต์ให้ครบทุกสถานี แต่การดำเนินกลับเป็นไปอย่างล่าช้าจนน่าอึดอัด เหตุที่เป็นเช่นนี้ เพราะผู้มีอำนาจ/กำหนดนโยบาย ไม่ใช่ผู้คนที่ต้องทนทุกข์ทรมานจากปัญหาเหล่านี้
ดังนั้น พวกเขาจึงไม่เห็นความเร่งด่วนของปัญหาที่เกิดขึ้น ทำให้ปัญหาที่คนพิการต้องเผชิญด้วยความยากลำบากนั้นไม่ได้รับการตอบรับจากผู้มีอำนาจเลย
มาถึงตรงนี้ในยุคที่เทคโนโลยีต่างๆถูกพัฒนาให้ราคาถูกลงเพื่อให้คนเข้าถึงมากขึ้น เป็นไปได้หรือไม่ ถ้าคนที่มีผลกระทบจากความพิการและปัญหาเหล่านี้ จะเริ่มต้นแก้ปัญหากันเองโดยไม่ต้องรอพึ่งพาคนอื่น เพราะคนเหล่านี้รู้ความเร่งด่วนของปัญหา รู้ว่าต้องแก้อย่างไรถึงจะถูกจุด เพราะฉะนั้น นี่คือ ความหวังใหม่ที่เทคโนโลยีแบบโรงงานผลิตส่วนตัว/ในบ้าน( Personal Manufacturing) จะมีส่วนช่วยให้เกิดขึ้นจริง
การพิมพ์ 3 มิติ :กับการสร้างผลงานต้นแบบ
เราจะเห็นได้ว่าระบบที่เป็นอยู่กำลังมีปัญหา เพราะกลุ่มคนพิการถูกรัฐละเลยในหลายประเด็น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการศึกษา เรื่องการเข้าถึงบริการสาธารณะ ทุกเรื่องล้วนมีปัญหาติดขัดสำหรับคนพิการทั้งสิ้น ทำให้โอกาสในการใช้ชีวิตไม่เท่ากัน ก่อนหน้านี้อาจจะเป็นปัญหาใหญ่มาก เพราะทุกอย่างล้วนมีราคาแพง แต่ตอนนี้เครื่องพิมพ์ 3 มิติ สามารถปลดล็อคปัญหาเหล่านี้ได้
เครื่องพิมพ์ 3 มิติเป็นนวัตกรรมคอมพิวเตอร์สมัยใหม่ของโลก เพื่อการสร้างโมเดลเสมือนจริงหรือการขึ้นรูปชิ้นงานนั่นเอง ช่วยให้การออกแบบจำนวนมากมายสามารถกลายเป็นจริงได้ โดยเริ่มจากการออกแบบสิ่งที่อยากได้แล้วนำลงไปใส่ในโปรแกรม 3 มิติ จากนั้นก็สามารถพิมพ์ออกมาได้เลย โดยใช้เวลาไม่กี่นาทีเท่านั้น หรืออาจจะมากกว่านั้นก็ขึ้นอยู่กับว่าของที่พิมพ์นั้นมีขนาดใหญ่มากแค่ไหน เครื่องพิมพ์3 มิติ สามารถทำให้ความคิดของคุณเป็นจริงได้
เครื่องพิมพ์ 3 มิติ มีคุณสมบัติที่โดดเด่นในเรื่องการสร้างผลงานต้นแบบ ซึ่งสามารถชี้เฉพาะเจาะจงว่าต้องการแบบไหน อย่างไร แค่ไหน โดยไม่ต้องกังวลถึงความยุ่งยาก เพราะผู้ใช้สามารถออกแบบตามความต้องการและพิมพ์ออกมาได้ทันทีเพียงแค่ 1 ชิ้น ซึ่งเป็นจุดแข็งของเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ที่สามารถตอบโจทย์ตรงนี้ได้ เพราะในขณะที่โรงงานขนาดใหญ่ที่มีอยู่ทั่วไปจะเน้นการผลิตทีละมากๆเพื่อให้ต้นทุนถูกลง ทำให้หลายต่อหลายครั้ง ถ้าเป็นงานเฉพาะแบบนี้โรงงานขนาดใหญ่มักจะปฏิเสธที่จะผลิต เพราะเห็นว่าไม่คุ้ม
ดังนั้น ด้วยจุดแข็งเหล่านี้ ทำให้เครื่องพิมพ์ 3 มิติ กลายเป็นเครื่องมือใหม่ในการแก้ปัญหาที่ยังไม่มีใครแก้ไข เพราะมีความยืดหยุ่นในการออกแบบ และสามารถผลิตได้แบบเฉพาะเจาะจง โดยเฉพาะปัญหาเรื่องการเข้าถึงสิ่งอำนวยคนพิการ ที่เขาเหล่านั้นมีเงื่อนไขเฉพาะบุคคลที่แตกต่างกัน
สำหรับคนตาบอดหรือคนที่ต้องนั่งรถเข็น ซึ่งสังคมยังมองว่าเป็นคนกลุ่มน้อยทำให้ถูกเมินเฉยในการแก้ปัญหา เพราะไม่ใช่ ลูกค้าหลักในการผลิต คนปกติทั่วไปมองไม่เห็นคนพิการ เพราะชีวิตพวกเขาไม่ได้รับผลกระทบจากภาวะโชคร้ายนี้
ในทางตรงกันข้าม คนที่มีญาติหรือรู้จักคนตาบอดจะสามารถรับรู้ถึงปัญหานี้ หรือไม่เช่นนั้นลองหลับตาแล้วทำนี่นั่นนี่สักสองนาที เราก็จะรู้ว่าพวกเขาเหล่านี้ต้องทนทุกข์แค่ไหนในโลกแห่งความมืดที่เกิดขึ้นทั้งนี้หากเราเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้น
ไม่เฉพาะแต่ผู้พิการที่ตาบอดเท่านั้น สำหรับพิการในด้านอื่นๆก็เช่น ไม่ว่าจะเป็น หูหนวก คนที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ต้องใช้ชีวิตบนรถเข็น การใช้ชีวิตของคนเหล่านี้ในแต่ละวันเป็นเรื่องที่ยาก เพราะระบบสาธารณูปโภคต่างๆ ที่มีอยู่ มีข้อจำกัดมากมายที่คนเหล่านี้ไม่สามารถเข้าถึงได้ เป็นความไม่เท่าเทียมที่ไม่มีใครใส่ใจ ไม่มีใครรับรู้ เพราะไม่เคยมีประสบการณ์เหล่านั้น และมองว่าพวกเขาเป็นเพียงแค่คนส่วนน้อย ทั้งที่ความจริงแล้ว คนเหล่านี้มีจิตใจเข้มแข็งและมีศักยภาพหลายอย่างมากกว่าคนธรรมดาด้วยซ้ำ ขาดแค่การสนับสนุนเท่านั้น
ทั้งนี้ราคาแขนเทียม ขาเทียม ต่างๆมีราคาแพงมากจนคนพิการจำนวนมากไม่สามารถเข้าถึงได้ แต่ปัจจุบันเครื่องพิมพ์ 3 มิติ สามารถแก้ปัญหานี้ได้ ไม่ว่าจะเป็น มือเทียม ข้อกระดูกเทียม ซึ่งทำสำเร็จแล้วเช่น โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยปักกิ่ง ประสบความสำเร็จในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อกระดูกสันหลังเทียมซึ่งสร้างจากเทคโนโลยีเครื่องพิมพ์สามมิติ
ทั้งนี้ข้อดี ของการพิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์ 3 มิติ คือ สามารถพิมพ์อวัยวะเทียมได้สมบูรณ์เหมือนต้นแบบแม้จะเป็นส่วนที่มีรายละเอียด หรือรูปทรงเรขาคณิตที่ซับซ้อน นอกจากนั้นยังสามารถใช้ผลิตกับวัสดุโลหะที่มีรูพรุนได้ด้วย นอกจากนี้ปัจจุบัน ราคาเครื่องพิมพ์3 มิติ ลดลงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเปิดโอกาสให้คนพิการที่มีรายได้น้อยสามารถเข้าถึงเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ง่ายขึ้น
สำคัญความก้าวหน้าการแบ่งปันทางเทคโนโลยี ได้เกิดขึ้น เหลือเพียงแต่การนำไปใช้เท่านั้น โดยหากเข้าไปใน"http://www.thingiverse.comแล้วพิมพ์คำว่า "Braille" (อักษรเบรลล์) จะเห็นผลงานจากเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ที่เหล่า Makers ได้แบ่งปันผลงานในการออกแบบสิ่งของเพื่อช่วยคนตาบอดมากมาย โดยสิ่งของที่พิมพ์ออกมามีอักษรเบรลล์กำกับคำบรรยายเพื่อคนตาบอดรับรู้และสัมผัสได้
ขณะที่ผู้ใช้วีลแชร์เองก็เช่นกัน เครื่องพิมพ์ 3 มิติ ก็สามารถช่วยปรับปรุงให้วีลแชร์ที่ใช้มีความเอนกประสงค์มากขึ้น ด้วยการพิมพ์อุปกรณ์ที่เป็นประโยชน์เพิ่มเติมรอบวีลแชร์ เพื่อให้คนพิการสะดวกสบายในการหยิบจับของใช้ประจำตัวต่างๆ เพราะอย่าลืมว่า เครื่องพิมพ์สามมิติสามารถออกแบบได้อย่างเฉพาะเจาะจงกับความต้องการของผู้ใช้
นี้ Makerspace ซึ่งเป็นพื้นที่สร้างสรรค์ของคนที่อยากลงมือทำจริง ในกรุงเทพฯ มีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ และทุกที่มีบริการเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ซึ่งตรงนี้เป็นโอกาสให้ผู้พิการได้สามารถออกแบบสิ่งที่ตัวเองอยากได้มาช่วยอำนวยความสะดวกอย่างตรงจุดประสงค์ของผู้ใช้ เพราะแทนที่จะรอคอยพึ่งพาคนอื่น คนพิการสามารถเริ่มต้นสร้างโปรเจค ต่างๆ ด้วยตัวเองได้เลยที่ Makerspace เพราะพวกเขาจะรู้ดีที่สุดว่าต้องการอะไร ที่สำคัญการแก้ปัญหาของคนเหล่านี้จะเต็มไปด้วยความมุ่งมั่นในการเอาชนะอุปสรรคทันที ไม่ต้องรอคอยอย่างไม่มีความหวังเหมือนเดิมอีกต่อไป
เราหวังว่า วันหนึ่งข้างหน้า เทคโนโลยีเครื่องพิมพ์ มิติ จะกลายเป็นโรงงานผลิตส่วนบุคคล/ครัวเรือน ที่ทุกคนเข้าถึงได้ และผนวกกับความรู้เรื่องชีววิทยาสังเคราะห์ (Synthetic Biology) การตัดต่อ DNA / ยีนบำบัด (Gene Therapy)และความรู้ทางการแพทย์จะทำใช้ให้บนโลกนี้ "ไม่มีความพิการ"อีกต่อไปแล้วและทุกคนสามารถ เดิน มองเห็น ได้ยิน อย่างปกติ
แต่ความฝันดังกล่าวคงยังไม่สำเร็จในเร็ววันนี้ อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีต่างๆทำให้เราไม่มีอุปสรรคเรื่อง ราคาและการผลิตเพื่อสนองความต้องการของตลาดอีกแล้ว เพราะเราสามารถทำงานต้นแบบจากเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ที่พิมพ์ชิ้นต่อชิ้นได้
ดังนั้นที่เหลือ คือ จินตนาการและความมุ่งมั่นของเราในการลงมือทำเพื่อแก้ปัญหาด้วยการใช้เทคโนโลยีใหม่ๆเหล่านี้ เพื่อทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้นมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซึ่งทุกคนสามารถลงมือทำสร้างมันมาด้วยตัวเองและช่วยเหลือผู้อื่นต่อไป
